Kriz Yönetimi

Finansal analiz planlama açısından önemlidir. Sağlıklı bir planlama yapabilmesi için her şeyden önce işletmenin içinde bulunduğu durum iyi analiz edilmelidir. Planlardan tam yararlanabilmek için işletmenin gücünün, zamanında önlem alabilmesi için de zayıf yanlarının bilinmesi gereklidir.
Finansal analiz, finansal tablolarda incelenmek istenen iki kalem arasındaki ilişkinin matematiksel olarak ifade edilmesi ve yorumlanması işlemidir. Analiz, işletmelerin yükümlülüklerini yerine getirme, karlılık, likidite durumu, finansman yapısı ve varlıkların etkinliği hakkında ilgili kişilere fikir vermektedir.

Finansal analizden genellikle işletme yöneticileri, kredi analistleri ve menkul kıymet analistleri yararlanmaktadır. Yöneticiler finansal analiz, kontrol ve işletme faaliyetlerinin düzenlenmesi amacıyla oranları kullanır.
Kredi analistleri ( Banka Yöneticileri, Rating Kuruluşları) işletmenin borçlarını ödeme yeteneğini belirlemek amacıyla, menkul kıymet analistleri ise işletmenin etkinliği ve büyümesi, faiz ödeme yeteneği ve menkul kıymetlerin likiditeye kolay çevrilmesi ile ilgili oranları analiz etmektedirler. (BÜKER, S.;1998)

Finansal analiz ya da diğer bir tabirle Mali Tablolar Analizi, bir işletmenin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve finansal yönden gelişmesinin yeterli olup olmadığını saptamak ve o işletme ile ilgili geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmek için, mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve bunların zaman içinde göstermiş oldukları eğilimlerin incelenmesinden oluşmaktadır.
Finansal analizler iki farklı şekilde yapılabilir. Bunlardan ilki dikey analiz ya da zaman serisi analizidir. Dikey analizde aynı firmanın farklı dönemlere ait verileri analiz edilip karşılaştırılır ve gelişmelerin olumlu yönde olup olmadığı değerlendirilmeye çalışılır. Ancak bu arada, gözlenen değişimlerin firmaya özgü nedenlerden yanında, genel ekonomik şartlar ve endüstri koşullarından da etkilenebileceği unutulmamalıdır.

Yatay kesit analizlerinde ise belirli bir anda birden fazla firmanın durumları birbirleri ile karşılaştırılır. Amaç, belirli bir firmanın, dahil olduğu endüstri içindeki başarı derecesini, konumunu belirlemek, firmaları en başarılıdan başarısıza doğru sıralamak ya da bir endüstrideki en başarılı firmaların hangileri olduğunu belirlemek vb. olabilir. (19998’in en büyük ilk 100 firması gibi).

Finansal analizleri amaçlarına göre de;
*Yönetim analizleri
*Menkul değerlere yatırım analizleri
*Kredi analizleri
olarak üçe ayırmak mümkündür.

Yönetim analizleri işletme yönetiminden sorumlu kişiler tarafından yapılır. Yöneticilerin finansal analizlerden beklentileri şunlar olabilir.

*Bir bütün olarak işletme faaliyetlerinin başarı derecesini ölçmek,
*İşletmenin ana ve ikincil hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını saptamak,
*Hedeflere ulaşılamamışsa nedenlerini araştırmak,
*Geleceğe yönelik planlar hazırlamak.

Yatırım analizleri, bir işletmenin mevcut veya potansiyel hissedarları ile işletmeye uzun vadeli kaynak sağlayan veya sağlamayı düşünenler tarafından yapılır. İşletmenin mevcut veya olası ortakları, işletmenin devamlılığı, karlılığı, gelecek dönemlere ait kazanma gücü, dağıtılacak kar payı tutarı, hisse senetlerinin değer artışı ve bunların izledikleri eğilimler ile ilgilidirler. İşletmeye uzun vadeli fon sağlayanlar ise işletmenin faiz ve anapara ödemelerini zamanında yapabilecek gücü olup olmadığını saptamak isterler. Her iki grup için de bilgi kaynağı finansal tablo analizleridir.

Bir işletmeye kredi sağlayan finansman kurumları ile işletmeyle ticari ilişkide bulunan ve özellikle kredili mal satan diğer işletmelerin, alacaklı oldukları firmanın finansman durumu, kısa vadeli borçlarını ödeme gücü hakkında bilgi sahibi olmaları da finansal tablolar analizleri ile mümkün olabilmektedir.

Finansal kurumlarla işletmeye kredili satış yapanların beklentileri farklıdır. Finansal kurumlar işletmeye verdikleri krediler karşılığında faiz geliri elde etmek isterken, kredili satış yapanlar kendi mallarının sürümünü artırmayı amaçlarlar. Ancak her ikisinin de söz konusu işletme için yapacakları analiz benzer nitelikli olacaktır. (BOLAK, M.; 1998)

Finansal analiz ile ilgili çalışmalar, analizi yapanlara, analiz sürecine vb. faktörler göre farklılıklar gösterir. Örneğin, bir işletmeye ticari kredi açmayı düşünen diğer bir işletme için önemli olan, o işletmenin kısa vadede borçlarını ödeyip ödeyemeyeceğinin tespit edilmesidir.
İşletmeyle ilgili finansal analiz yapılırken bilgiler, bilanço ve gelir tablosundan elde edilir. Finansal analist, bu iki tablodan yaralanarak, birçok sonuç elde edilebilir. Ancak önemli olan, analistin amacına uygun hesaplamaların yapılmasıdır.

Mali analiz teknikleri, işletmelerin değerlendirilmesinde çok önemli bir rol oynamakla birlikte, değerlendirme sürecinin sadece bir aşaması oluşturmaktadır. Başka bir deyişle, işletmelerle ilgili değerlendirmelerde doğru karar verebilmek için, işletmeyle ilgili başka bilgilere de gereksinim vardır. Bu nedenle, özellikle bankalar ve bankaların istihbarat elemanları, yöneticilerin karakter ve yetenekleri, işletmenin geçmişi ve faaliyetleri, işletmenin organizasyon şekli, ekonomik ve finansal koşullar hakkında bilgi sahibi olmaya çalışmaktadırlar. Bundan dolayı, bankalar açısından finansal analiz teknikleri, kredi analizlerinin yalnızca bir aşamasını oluşturmaktadır.

İşletme yöneticilerinin doğru yorumlar yapabilmesi için, muhasebeci, denetçi, endüstri mühendisi veya kredi yöneticisi olmasına gerek yoktur. Finansman bilgisine sahip, bilanço ve gelir tablosundaki her kalemin anlamını bilen, oranları kullanabilen yöneticiler, işletmelerin durumunu ortaya koyabilir ve diğer işletmeler ile doğru karşılaştırmalar yapabilirler.

Yapılan finansal analizlerin amacı, işletmelerle ilgili olarak aşağıdaki bilgileri sağlamaktır.

*İşletmelerin likidite durumu
*İşletmelerin karlılık durumu
*Sermaye yapısı
*Aktiflerin kullanım durumu
*İşletme hakkında önemli trendler

Finansal analizde başarılı olmak için, finansal analistin aşağıdaki noktalara dikkat etmesi gerekir.
Finansal analist, finansal tabloları doğru yorumlayabilmek için, muhasebe teori ve uygulamalarını bilmelidir.
Finansal analiz yapılırken, işletmenin ve ait olduğu işletme kolunun özellikleri göz önünde tutulmalıdır.
Değerlendirmelerde analizin yapıldığı dönem ve o dönemdeki ekonomik koşullar göz önünde tutulmalıdır.
Finansal analize konu olan işletmenin politikaları ve yöntemleri, analist tarafından iyi bilinmelidir.
Elde edilen analiz sonuçları mantıki bir şekilde yorumlanmalıdır.

Ülkemizde son yıllarda işletmelerin sorunlarının artması, finansal analizin işletmeler açısından önemini arttırmıştır. Bugün finansal analistlerin görevi, yalnız işletmelerin geçmiş faaliyet sonuçlarını değerlendirmek değil, aynı zamanda işletmelerin geleceklerine ait tahminlerde bulunmak ve planlar hazırlamaktır.
Mali tabloların yaygın bir şekilde kullanımını engelleyen faktörlerden birisi de işletmelerin tek tip hesap planının olmasıdır. Ancak, ülkemizde 1994 yılı hesap döneminden başlamak üzere, “Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği” çerçevesinde uygulamaya konulan “ Tekdüzen Hesap planı” söz konusu sakıncaları büyük ölçüde gidermiştir. Buna rağmen, yüksek oranlı enflasyon, mali analiz tekniklerinin uygulama alanını sınırlamaktadır. Enflasyon muhasebesinin daha yaygın kullanımı ise mali tablolara olan güveni arttıracaktır.

"Finansal analizin iki türü vardır." Bunlar:
*Statik finansal analiz
*Dinamik finansal analiz

1. Statik Finansal Analiz
Belli bir döneme ait finansal verilerle faaliyet sonuçlarının analizidir. Burada analiz bir tek dönemle ilgili olarak yapılır. Statik analiz yapılırken gerekli rasyolar ve yüzdeler yöntemi kullanılır.

2. Dinamik Finansal Analiz
İşletmenin cari dönem geçmiş yıllar veya rakip işletmelere ait verilerle karşılaştırılması yoluyla yapılır. Bu tür analizler için, genellikle karşılaştırmalı finansal tablolar ve rasyolardan yararlanılır.

Gelişmekte olan ülkelerde finansal analiz tekniklerinin uygulanmasında çeşitli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Her şeyden önce , finansal tablolar genellikle kamuya açıklanmamaktadır. Muhasebeyle ilgili kayıtlar, genellikle vergi ve diğer piyasalar nedeniyle zorunlu olarak tutulmaktadır. Finansal tablolar gelişi güzel hazırlanmakta, eksik bilgiler içermekte, muhasebe yöntem ve uygulamaları işletmeler arasında farklılıklar göstermektedir. Öte yandan gelişmekte olan ülkelerde yüksek enflasyon oranı, finansal tablolara olan güveni azaltmaktadır. ( CEYLAN, A.; 1998)

Finansal analiz faaliyetlerinin etkinlik ve başarı derecesini ölçmede, firmanın hedeflerine ne ölçüde ulaşabildiğini tespitte, geleceğe ait planların hazırlanmasında firmanın yükümlülüklerini ne ölçüde yerine getirebildiğini tespitte, faaliyetlerin denetim ve değerlendirilmesinde ve diğer bazı amaçlar için yapılır. Finansal planların yapılması ve gereken kararların alınması için firmanın mevcut durumunu bilmek ve analiz yapmak gerekir. Finansal analiz bir doktorun hastasına reçete yazmadan önce rahatsızlığı teşhis etmek için yaptığı muayeneye benzetilebilir. Hastayı muayene etmeden yazılacak bir reçetenin yaratacağı sakıncalar gibi finansal analiz yapılmadan alınacak kararlar ve yapılacak finansal planların da sakıncalar doğuracağı açıktır.

Finansal analiz yapılırken dikkat edilecek husus, analizin ne amaçla veya kimin için yapıldığıdır. Analizi yapan sermaye piyasasında yetişmişse, analizcinin görüşleri sermaye piyasası yönünde ağırlık kazanır. Analizi yapan kredi analizcisi ise analiz olayına nakit açısından bakmak isteyecektir. Yani finansal analizi yapan kişinin görüşleri de finansal analizin yapısını etkiler. Bu nedenle analiz sonuçları değerlendirilirken analizi kimin hazırladığına bakmak gerekir. Keza finansal analizi yapandan beklenen de önemlidir. Analizden, firmanın likidite yapısının tespiti bekleniyorsa, analiz bu yöne ağırlık verir. Eğer analiz firmanın finansal bütünlüğünün incelenmesine yönelikse, analizin konumu değişik ve çok yönlü olur.