Kriz | Konular | Kitaplar

Cari açık rekora gidiyor

Ekonomi toparlanıyor, cari açık rekora gidiyor. Mart ayında 4.3 milyar dolara ulaşan cari açık, ilk üç ayda da 10 milyar dolara yaklaştı.

Türkiye cari açıkta kriz öncesi dönemi yakaladı.

Ekonomideki toparlanmayla birlikte ithalatın ihracata göre büyük bir hızla artması cari açığın yükselişinde etkili oluyor.

Merkez Bankası tarafından açıklanan Mart ile Ocak-Mart dönemine ilişkin ödemeler dengesi bilançosuna göre, 2009 Mart ayında 1 milyar 179 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde yüzde 267'lik artışla 4 milyar 322 milyon dolar açık verdi.

2009 yılının ilk üç aylık döneminde 1 milyar 979 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 9 milyar 951 milyon dolar açık verdi.

Cari açığı daha da riskli hale getiren şey yabancı sermaye girişindeki azalışın sürüyor olması. Ocak-Şubat-Mart döneminde Türkiye'ye giren yabancı sermaye yüzde 39 azalarak 1.48 milyar dolara indi.

Alt kalemler itibarıyla bakıldığında, "dış ticaret açığının bir önceki yılın mart ayına göre yüzde 189,6 oranında artarak 3 milyar 562 milyon dolara ulaşması, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 59,4 oranında azalarak 188 milyon dolara gerilemesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 95,5 oranında artarak 1 milyar 54 milyon dolar olması" cari açığın artışında etkili oldu.

Net turizm geliri azaldı

Bu yılın Ocak-Mart döneminde turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 2,2 azalarak 2 milyar 413 milyon dolara gerilediği, turizm giderlerinin ise yüzde 10,4 artarak 990 milyon dolara yükseldiği gözlendi.

Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 9,4 oranında azalarak 1 milyar 423 milyon dolara düştü.

2009 yılının ilk çeyreğinde toplam 911 milyon dolar fazla veren hizmetler dengesi kalemi, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 49,2 azalışla 463 milyon dolar fazla verdi.

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2009 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 8,3 artarak 2010 yılının aynı döneminde 2 milyar 253 milyon dolar net çıkış kaydetti.

Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 593 milyon, 341 milyon ve 1 milyar 292 milyon dolar oldu.

Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak-Mart döneminde 3 milyar 436 milyon dolar net sermaye çıkışı gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 7 milyar 849 milyon dolar tutarında net sermaye girişi oldu.

Doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk çeyreğinde gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla yüzde 50,2 azalarak 1 milyar 28 milyon dolar olarak belirlendi.

2009 yılının ilk çeyreğinde 3 milyar 142 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında 2010 yılının aynı döneminde 2 milyar 632 milyon dolar tutarı net giriş gerçekleşti.

Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında mart ayında gerçekleşen 370 milyon dolar tutarındaki net alımla birlikte Ocak-Mart döneminde toplam 578 milyon dolar net alım yaşandı.

Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında bu yılın mart ayında yapılan 1 milyar 389 milyon dolar tutarındaki net alımla birlikte Ocak-Mart 2010 döneminde yurtdışı yerleşik kişilerce toplam 1 milyar 370 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirildi.

Öte yandan kaynağı belirsiz giriş-çıkışı gösteren net hata noksan kaleminde mart ayında 102 milyon dolar çıkış olurken, 2009 Ocak-Mart döneminde 5 milyar 415 milyon dolar olan giriş bu yılın aynı döneminde 2 milyar 102 milyon dolar olarak belirlendi.

Konular